Sii chunh duh tuk ah pehtlaih awk a hngal lo i, vava a tummi an um. Tuluk sii a si ruang le Kawl ralkap nih tawlrel mi a si ruang ah chunh a duh lomi an um ve. Thihphaihnak tampi a um mi lak ah NUG cozah a tanhtu le activists cheukhat nih “Kawl ralkap tawlrel mi sii paoh cu i chunh lo ding” tiah forhfialnak a um pah ca zong ah ai tel. Anmah [NUG] cozah belte nih cun “i chun hlah u” tiah phungning in forhfialnak kan hmu rih lo.
Ruah awk
‘Tuluk sii le Kawl ralkap nih tawlrel’ timi zawn ahkhin kan ram a buaibai lio le Kawl ralkap he kan i doh lio a si caah ruah awk ngai a si ve. Sii a chiat-that (quality) le himdamnak leikap in hun pehtonh chih zong a hau fawn.
Ramkhel lei in ruah awk
Kawl ralkap nih a tawlrel mi sii kan i chunh ahcun Kawl ralkap nih mark lak nak ah an hman lai i, a kan teinak caah lam sialtu a si sual lai ti khi cheukhat nih an phanmi a si. Mah cu Kawl ralkap zong nih ai zuam cuahmah a si.
Khat lei in, atu lio ah vawlei cung i vaccines a chuah kho mi ram pawl nih ram kip ah vaccines diplomacy [vaccines hmang in ram khat le ram khat pehtlaihnak sersiam] an i zuamcawh len lio a si ve. Kawl ralkap uknak he a hun i ton tikah US, UK, Germany tbk nih langsar in Kawlram he vaccines diplomacy i celh ding an lung ah a um lo. Cucaah China, India le Russia ceo hi kannih can tawk a hun sinak a si.
Hika ah langhter duh bikmi cu ramdang nih vaccines bawmhnak a kan pek tik ah kan ram mipi a kan siaherh mi nakin anmah ram hlawknak caah an ruahmi a tam deuh.
Tuluk-Kawlram ramri i tlangcung hriamtlai pawl hmunkhuarnak hmun ah Tuluk nih sii a chunh piak mi hna zong khi; Pakhatnak ah amah khuaruahnak le duhning in kalpi khawh a timh hna caah a si; Pahnihnak ah, amah le amah ai ven duh caah a si – ka ramri ummi an dam ahcun ka ram chung ah zawtnak a lut lai lo timi ruahnak.
Vaccines diplomacy kong ruah tik ah a hun i pehtlai mi cu sii chiat-that (quality) hi a si.
Vaccine quality
China, India le Russia hi vawlei cung ah milu tam bik ram an si hna. Anmah rammi hmanh sii an i chunhkhawh dih hlan ah kan ram ah sii a hun kan bawmh luaimai. Cucu a cung i ka langhter mi vaccine diplomacy ruang ah a si.
Anmah ram mi himnak caah sii tampi chuah a hau. Ramleng he ramkhel tuahnak ca zong ah a hun herh chih tikah caan rau lo ah dur tampi chuah a hau. Tikah, nitlak ram pawl nih an chuah mi sii nakin hmuai a ngeih ning (effectiveness) a niam deuh hlei ah diplomacy caah biatak tuk in an hman ve ahcun lung a hring deuh.
WHO Wesite nih Kawlram Covid-19 ruang i [August 20 tiang] a thimi hi minung 13,945 in a langhter. Nain report manh lomi a tam tuk caah minung 30,000 lengkai cu kan thi cang lai tiah ruahdamh a si. Atu Delta variant hmanh thathi in kan i ven khawh manh hlan ah Lambda variant (Covid-19 rai phundang) kan lamnai ah a karh cuahmah cang.
Kan thih le kan nunnak cu Pathian kut ah a ummi a si. Nain kan him deuh nakding ah tuanvo a ngeimi cu kanmah kan si.
Kakuaisii (Vaccines) ai chun mi nih cun an zawt sual zong ah zual tuk loin fawi tein an dam than ko, tiah sii lei thiamsang nih an ti. Cucaah sii kan i chunh cia hi kan him nak caah cun a biapi bakmi a si.
Zei sii dah kan i chunh ne lai?
Kawl ralkap nih Tuluk sin in cawk chap an timh mi nuai 4 hrawng a um rih. India le Russia nih pek chap an timh ve hna – Zei sii dah, zeizah dah, zeitik dah ti belte a dikthiar in hngalh a si lo. NUG le UN lei nih an tawlrel mi a um ve.
Atu lio dirhmun belte ah zaraan caah chunh ding a ummi cu Tuluk sii Sinopharm le Sinovac an si. Sii dang he tahchunh ahcun hmual a ngeih ning level a niam deuh. Ralkap tawlrel mi a si zong ah, Tuluk sii a si zong ah, a hmual ngeih ning a niam deuh zong ah chunh tuan paoh a thahnem ko na ti ahcun atu hi caantha a si.
Ramkhel lei pumpak pomning ruangah Kawl ralkap tawrel mi le Tuluk sii a duh lomi nih cun leng chuakvak tuk loin sii dang a phan dingmi hngah, asiloah phu dang [NUG, NGO tbk] nih an tawlrel mi chunh nakding ah lam i kawl cio a hau hnga.
Amahbelte, kan ram nih amah tein sii a chuah kho lo. Rammi zate nguh ding (sii phun khat lawng kha) zei sii hmanh a phan lai lo. ‘Cu sii theng kha sii theng’ tiah kanmah duhmi sii pakhat te lawng hna kan hngah sual ahcun “a tlung lomi mawtaw hngah” bantuk si sual a fawite.
Biafunnak
Kawl ralkap nih a tawlrel mi a si ahcun zei sii hmanh i chunh lo ding tiah forhfialnak a tuahmi nih lamdang in zapi kan i chunh khawh nak tawlrel piak khawh ve a hau. Tawlrel khawh tung lo ahcun harsatnak le temtawnnak chung ah i nam bantuk a si.
Thil sining tha tein a thei mi le pumpak ramkhel pom ning ruang ah sii chunh a duh lomi an um ahcun an ruahnak cio upat piak ve bak a herh. Hramhram in forhfial le i soisel len awk thil a si lo. Ralkap tawlrel mi sii i chunh lo kha CDM phun khat a si ve ko.
Amah belte, siichunh kan ngamh lonak hi ‘Tuluk sii hna cu a tha bal lai lo’ tiah lunghrinhnak sawhsawh in a si sual ahcun thil sining tampi hlat, a konglam tam deuh rel, a thei taktak mi pawl he ruahnak i hal ah a tha bik.
Kawl ralkap tei kan duh. An khuakhannak le an uknak tang ah um kan duh lo. Covid-19 ral zong tei kan duh. Hi ral pahnih tei nakding ah mipi kan him a herh fawn. Ralring le raltha tein biachahnak kan tuah ngam cio caan a si.
‘Tuluk sii le Kawl ralkap nih tawlrel’ timi zawn ahkhin kan ram a buaibai lio le Kawl ralkap he kan i doh lio a si caah ruah awk ngai a si ve. Sii a chiat-that (quality) le himdamnak leikap in hun pehtonh chih zong a hau fawn.
Kawl ralkap nih a tawlrel mi sii kan i chunh ahcun Kawl ralkap nih mark lak nak ah an hman lai i, a kan teinak caah lam sialtu a si sual lai ti khi cheukhat nih an phanmi a si. Mah cu Kawl ralkap zong nih ai zuam cuahmah a si.
Khat lei in, atu lio ah vawlei cung i vaccines a chuah kho mi ram pawl nih ram kip ah vaccines diplomacy [vaccines hmang in ram khat le ram khat pehtlaihnak sersiam] an i zuamcawh len lio a si ve. Kawl ralkap uknak he a hun i ton tikah US, UK, Germany tbk nih langsar in Kawlram he vaccines diplomacy i celh ding an lung ah a um lo. Cucaah China, India le Russia ceo hi kannih can tawk a hun sinak a si.
WHO Wesite nih Kawlram Covid-19 ruang i [August 20 tiang] a thimi hi minung 13,945 in a langhter. Nain report manh lomi a tam tuk caah minung 30,000 lengkai cu kan thi cang lai tiah ruahdamh a si. Atu Delta variant hmanh thathi in kan i ven khawh manh hlan ah Lambda variant (Covid-19 rai phundang) kan lamnai ah a karh cuahmah cang.
Kan thih le kan nunnak cu Pathian kut ah a ummi a si. Nain kan him deuh nakding ah tuanvo a ngeimi cu kanmah kan si.
Kakuaisii (Vaccines) ai chun mi nih cun an zawt sual zong ah zual tuk loin fawi tein an dam than ko, tiah sii lei thiamsang nih an ti. Cucaah sii kan i chunh cia hi kan him nak caah cun a biapi bakmi a si.
Zei sii dah kan i chunh ne lai?
Kawl ralkap nih Tuluk sin in cawk chap an timh mi nuai 4 hrawng a um rih. India le Russia nih pek chap an timh ve hna – Zei sii dah, zeizah dah, zeitik dah ti belte a dikthiar in hngalh a si lo. NUG le UN lei nih an tawlrel mi a um ve.
Atu lio dirhmun belte ah zaraan caah chunh ding a ummi cu Tuluk sii Sinopharm le Sinovac an si. Sii dang he tahchunh ahcun hmual a ngeih ning level a niam deuh. Ralkap tawlrel mi a si zong ah, Tuluk sii a si zong ah, a hmual ngeih ning a niam deuh zong ah chunh tuan paoh a thahnem ko na ti ahcun atu hi caantha a si.
Ramkhel lei pumpak pomning ruangah Kawl ralkap tawrel mi le Tuluk sii a duh lomi nih cun leng chuakvak tuk loin sii dang a phan dingmi hngah, asiloah phu dang [NUG, NGO tbk] nih an tawlrel mi chunh nakding ah lam i kawl cio a hau hnga.
Amahbelte, kan ram nih amah tein sii a chuah kho lo. Rammi zate nguh ding (sii phun khat lawng kha) zei sii hmanh a phan lai lo. ‘Cu sii theng kha sii theng’ tiah kanmah duhmi sii pakhat te lawng hna kan hngah sual ahcun “a tlung lomi mawtaw hngah” bantuk si sual a fawite.
Biafunnak
Kawl ralkap nih a tawlrel mi a si ahcun zei sii hmanh i chunh lo ding tiah forhfialnak a tuahmi nih lamdang in zapi kan i chunh khawh nak tawlrel piak khawh ve a hau. Tawlrel khawh tung lo ahcun harsatnak le temtawnnak chung ah i nam bantuk a si.
Thil sining tha tein a thei mi le pumpak ramkhel pom ning ruang ah sii chunh a duh lomi an um ahcun an ruahnak cio upat piak ve bak a herh. Hramhram in forhfial le i soisel len awk thil a si lo. Ralkap tawlrel mi sii i chunh lo kha CDM phun khat a si ve ko.
Amah belte, siichunh kan ngamh lonak hi ‘Tuluk sii hna cu a tha bal lai lo’ tiah lunghrinhnak sawhsawh in a si sual ahcun thil sining tampi hlat, a konglam tam deuh rel, a thei taktak mi pawl he ruahnak i hal ah a tha bik.
Kawl ralkap tei kan duh. An khuakhannak le an uknak tang ah um kan duh lo. Covid-19 ral zong tei kan duh. Hi ral pahnih tei nakding ah mipi kan him a herh fawn. Ralring le raltha tein biachahnak kan tuah ngam cio caan a si.