Saturday, December 03, 2016

Dr. Lian Hmung Sakhong le Chin Digest biaruahnak

- Biaruahtu - June Nilian Sang
- Biaruah Ni - July 30, 2016
- Biaruahnak Hmun - Mai Ja Yang (Kachin)

Dr. Lian Hmung Sakhong cu Thantlang peng Aibur khuami a si i, Sweden ram ah a nupi Run Pen Sakhong le an fale pahnih tiin khua an sa. Sweden ram ah khuasa an si nain ram le miphun zawnruahnak he Kawlram ramkhel innkhar aa hun thawk in a caan tam deuh cu ramchung [Kawlram] lei deuh ah a hmang. Atu lio Kawlram ramkhel ahcun mi langsaar le mizapi nih tihzahmi pakhat a si. A kal cuahmah remdaihnak lamtluan kong le a ralaimi Ramkomh Daihnak Conference - Kum Zabu (21) Panglong kong he pehtlai in tonbiaruahnak kan hun ngaih...>>>

Chin Digest: Tlangcung hriamtlai phu tonpumhnak zong cu nan dih cang i, cozah nih an auhmi Kum Zabu (21) Panglong Conference kai ding ah nan i ready cang tiah chim khawh a si lai maw?
LHS: NCA hnatlaknak min a thu rih lomi an phu cio nih an chim rih lo ah khan cun fiang tein chim khawh a si rih lo. Asinain ka beiseimi cu KIO, SSPP, NMSP le KNPP hi cu an ra kho men tiah ka ruah. Hi hna phu (4) hi phu ngan lawngte an si ko caah hi hna phu 4 an rat ahcun Peace Process hi tluang tein kan kal kho lai. A taangmi hi cu an meithal le an ralkap a tam hmanh ah phu tetuai an si ko i, a tu nai ka vun chimmi phu (4) an rat ahhin cun kan caah a tha ngai ko lai tiah ruahchannak ka ngei.

Chin Digest: Atu ka beisei na van timi pin ah phu dang pawl kha cu an biachim-aam ah hmuh ding a um lem lo tinak maw si?
LHS: An biachim-aam ah a um lo lawng khi si lo. Atu TNLA le cozah ralkap an i kahning khi a fak ngai. Cun an hruaitu pawl an khuaruahning ka zoh ah khin ‘Wa’ hnu khi an zul deuh rua tiah ka ruah. Cun Arakan Army (AA) hi a karlak ah NCA min an thut lai ka zum lo, an thazaang khi an i thawnter lio a si. Cun pahnihnak ah annih [AA] pawl hi rak kir hna sehlaw, Rakhine ramchung ah hmunhma an ngei lo. Hmun an hal te ding ah Paletwa khi an hal te hna lai tiah ka ruah. Mah khi an hal hna ahcun kannih nih kan duh lai lo. AA caah cun hmunhma a har te lai. NCA minthut timi le Cease-fire tuah timi cu kan i kap lai lo ti lawng si loin nang khoika dah na um lai, kei khoika dah ka um lai tiah hmunhma kha i pek a si. Cu tik ah AA cu khoika dah hmun an pek hna lai, a fawi rih lai ka zum lo.

Tutan MJY conference ah a rak phan lomi chung in Wa le Mongla kha nanmah sin ah i tel loin Naypyidaw ah cozah he tonnak an rak ngei. Zei ruang bik ah dah a si hnga tiah na ruah?
LHS: Mah kong hi fiangte in ka hngal lo. Asinain annih cun a hramthawk tein ‘kannih cu cozah he kahdaihnak min kan thut cang, a tu zong kan i kap lo. Cucaah NCA min kan thu lai lo, ramkhel biaruahnak lawng ah kan i tel lai’ ti khin an um. Mah cu a tu cozah sin ahhin an va chim lai tiah ka ruah. Kanmah sin ahhin cun voi dang zong ah aa tel balmi an si lo.

Chin Digest: A si ahcun 21st Century Panglong Confrence ah an i tel te ko ding ahcun a tutan nan sin ah an i tel lomi hi cu thil poi a si lem lo tinak hnga maw?
LHS: An i tel khawh ahcun a va tha chinchin ko hnga. Daihnak lamthluan kan kal tik ahhin kan zapi tein kan kal lai, kan zapi tein kan i tel peng lai timi hi a fawi lo. Miphun dangdang kan si hna, kan i timhmi aa khat cio lo, kan ruahnak aa khat cio lo, kan duhmi aa khat cio lo, kan sining aa khat cio lo. Cucaah cun tuan deuh i ka vun chimmi phu-4 [KIO, NMSP, SSPP, KNPP] an i tel ahhin cun lanh thluahmah ding si ko tiah ka ruah. 

Chin Digest: ‘Wa’ khi a dangte deuh in an um tik ah hmailei ramkhel biaruah tik ahkhin Shan ramkulh caah hmunhma siloah ram kong ah a buai ngai kho te hnga maw?
LHS: A buai ngai kho ding in a um ko. Annih [Wa-UWSA] nih an duhmi khi a sang ngai fawn. A sang ngai ti tik ah kannih kan halmi cu Federal system a si, annih cu Federal nak sang deuhmi Sub-state timi khi an hal. Sub-state timi cu vawlei cung ahhin Tuluk ram lawng ah a um. Ram khat si ko tung i phunglam pahnih hmanmi (one country two system) khi Tuluk ram ah Hong Kong le MaKau khi si. Mah hna an i ukning cu a zeizong te khi anmah tein an i tawlrel dih, anmah tein an i tawlrel lomi cu ralkap an ngei lo, runvennak (security) lawnglawng khi Tuluk nih Beijing in a lak piakmi hna a si, a dang pawl khi cu anmah tein an i tuah dih. Wa pawl nih an i chimning ahcun kannih cu Hong Kong nakin kan sang deuh, a ruang cu zei paoh kan i tawlrel khawh lawng si loin ralkap zong kan ngei an ti. Cucaah annih khi a tu kannih nih kan halmi Federal nakin a sang deuhmi ah kan um cang i, ti khin an i ruat. Cucaah cun an halmi le kan halmi hi aa khat te lo khomi si. Bia kan i ruah bal lo tik ah ka hngal dih ve lo. 

Chin Digest: “21st Century Panglong” timi hi zeitin dah aa thawkning a si?
LHS: Pu Thein Sein cozah chan i NCA hnatlaknak ning ah ah khan remdaihnak lamtluan ah aa changchang tein tuah dingmi phun-7 (Seven steps roadmap) in kan kal lai kan ti; (1) Rampi huap kahdaih hnatlaknak (NCA) minsen thut ding, (2) Ramkhel biaruah tik ah zeitin dah kan i ruah lai timi (Framework for political dialogue) biahren ser ding, (3) Ramkulh huap biaruahnak (National level dialogue) tuah ding, (4) Rampi huap daihnak conference (Union Peace Conference) tuah ding, (5) Rampi huap daihnak hnatlaknak (Union Peace Accord) minthut ding, (6) Pyidaungsu Hluttaw ah minthutmi hnatlaknak lak ding, (8) Hnatlaknak minthutmi vialte tuanchuah ding timi hi a si. A cunglei kan chimmi palinak i “Union Peace Conference” timi zawn ahkhan 21st Century Panglong Conference kan tuah lai tiah annih NLD cozah nih an vun chuahmi a si. 

Cozah thar an kai hnu in a voi khatnak UPDJC meeting kan ngeih hlan deuh ah khan Aung San Suu Kyi nih media sin ah “21st Century Panglong Conference kan tuah lai” tiah a rak chim cang. Mah cun UPDJC meeting kan vun thu hna i, daihnak conference kong kan hun i ceih. NCA ning in kan kal ko lai tiah na cohlan ko tung ahcun NCA ningte in Union Peace Conference tiah na cohlan ko lo, kan ti. Aung San Suu Kyi nih cun “Aw, Union Peace Conference zong cu aa dawh ngai ko, min tha si. 21st Century Panglong zong hi min tha si. Cucaah cun kan fonh lai” a ti colh. Cucaah Union Peace Conference-21st Century Panglon tiah kan hmanmi khi a si.

Chin Digest: 21st Century Panglong timi hi cu hlanpi khan an rak chim pah tawn ti kan theih, zei ruang ah dah mah min theng hi aa tlaih hnga tiah na ruah?
LHS: Keimah nih ka ruahning ahcun; Pakhatnak ah Aung San Suu Kyi nih hin a tuahmi vialte khi a pa nih a rak tuah i a tlamtlinh lomi khi pehzulh a duh; Pahnihnak ah mah nu hi mi fel a si. Mi fel a si ka tinak cu harnak an rak ton lio i a hawile vialte a philh hna lo. 1988 ramkhel cawlcanghnak aa thawk hnu in 1990 kum karlak hrawng vialte kha zoh tuah sihlaw, ralkap cozah nih hehchet tiah an rak den hna, harnak tampi an rak pek hna. Kha lio caan ah khan NLD zong thazaang an rak ngei tuk rih lo. NLD upa tam deuh an tlaih hna, ramleng ah mi tampi an chuak. 

Kha a tha a rak der lio ah NLD a rak dirpimi hi kanmah tlangcungmi upa pawl, kanmah pawl nih kan rak tuahmi UNLD te hna kha a rak si. Mah UNLD kha 1992 ah ralkap cozah nih a rak hrawh. Mah a hrawh hnu khan tlangcung upa pawl kha umnak ngei set lo in NLD he fonh in rian an rak tuan. Mah rian an rak tuan lio ah khan CRPP kha an rak tuahti. Mah CRPP chung i hehchat tiah Aung San Suu Kyi he rian a rak tuanmi pawl kha atu tlangcungmi kan pale pawl kha an rak si. Cun CRPP a hun thancho deuh hnu khan UNA kha hun tuah a si. Kha UNA an tuah lio hrawng i an rak chimmi 21st Century Panglong Conference kan tuah lai an rak timi kha an lungchung ah a taang peng. Atu nawlngeihnak an kut ah a hun um bak in a kan thawkpimi hi a si ko. 

CD: A si ah kan hnu January thla ah nan rak tuah cangmi Union Peace Conference le tutan ah tuah dingmi Uion Peace Conference - 21st Century Panglong cu phun dangpi in aa dannak um lai maw?
LHS: A ngaite tiah cun a tu kan tuah dingmi hi a voi hnihnak Union Peace Conference ti khawh a si ko. A voi khatnak kan tuahmi kha cu Pu Thein Sein cozah he kan tuahmi a si, a tu hi cu NLD cozah he tuahmi a si lai. Kan tuah duh hnawhchanmi cu aa khat ko lai. Kan hnu January thla i kan tuahmi kha cu cozah hlun a si i, Pu Thein Sein cozah nih khan thimnak ah an tei ti lo caah an chuah lai a si. Remdaihnak lamtluan a rak thawktu an si caah mithmai tha hmu hna seh tiah kan tuahpimi hna a si.

Mah January thla i Union Peace Conference (UPC) kan tuah hlan te khan, “ceih ding hnga vialte cu kan i ruah ko lai, asinain biakhiahnak kan ngei lai lo” tiah kan rak chimciami si. Zeica tiahcun mah lio ah khan kanmah tlangcungmi zong kha NCA minthumi kan um, thu lomi kan um. Ni 90 chung ah UPC tuah a si lai, kan ticia fawn tik ah timhtuahnak caan kan ngei lo.

Chin Digest: A si ah atutan Union Peace Conference - 21st Century Panglong ah hin teh zei bantuk biachahnak dah nan ngeih khawh kun hnga?
LHS: Tutan zong ahhin, ka ruahnak ah, bia a nganpi hi kan chat kho lai tiah ka zum lo. Asinain Aung San Suu Kyi nih hin cozah an hun tlaih tikah daihnak lamtluan hi biatak tein thazaang pek ka duh timi hi a biachim ah a langhter tawnmi a si. Amah nih cozah a tlaih chung ahhin daihnak hnatlaknak cu kan ngei lai tiah zumhnak ka ngei. Cun kan i ceih hnga ding pawl ahhin ralkaplei cu an i timhtuahning zong a tha. Kanmah zong hi kan i timhtuahning a hung tha deuh lai. Kan duhmi hna zong kan vun chim cio lai i, biachahnak nganpi kan tuah khawh lo hmanh ah ralkap si hna seh, Daw Suu hruaimi cozah si hna seh, kanmah tlangcungmi zong nih kan duhmi kan chim khawh cio lai, tiah ka ruah.

Chin Digest: Biachahnak fiangfai in a khawh tung lo ahcun zei bantuk pawl khi dah nan ceih hnga i, kan miphun caah biapi in nan chuahpi ding an si lai?
Tuan deuh ka chimmi NCA minthu lomi chung in phu-4 [KIO, SSPP, NMSP, KNPP] kha vun i tel hna sehlaw. Cun hlan lio ah U Aung Min te pawl nih nan kai kho an timi hna ANC, LDU, WNO kha an rat chih ahcun phu (7) an si hnga i, EAO pawl kha kan thawng ngai lai. Biaruahnak kan kalpi khawh ngai lai. Cun, Aung San Suu Kyi zong nih Federal a ti, ralkap zong nih Federal an ti. Cucaah Federal kong le Democracy kong ahhin cun fak deuh in bia kan chim kho lai tiah kan ruah. Tlangcungmi nih hin Federal kan ti tik ah mahte khuakhan lairelnak (Self-determination) kha si. Khakha thate in kan chim khawh si ahcun tuanbia a taang hnga ding si lai. A tlamtlin le tlin lo cu phun dang mu. Cun ceih ding kan timi bitlangpi phun-5 [five sectors] chung ahkhan politics kha keimah nih ka tlaihmi a si i, mah biatlang tang ahcun i ceih dingmi biatung phun (5) kan tuah. 

Mah chung pakhatnak cu; Federal kan kal lai kan ti ahcun ramkulh vialte hi a nawlngeihnak a san deuh a hau; pahnihnak ah Amyotha Hluttaw ah khin Federal phung cu a ngei ngai nain a tling kho lo. Ziah tiah cun Federal kan ti tik ah phung pahnih kan cawhmi a si. Democracy le Federal kha aa cawh zungzal. Democracy ahcun mi tam deuh nih aiawhtu tam deuh thlah a si, mi tlawm deuh nih tlawm deuh thlah a si. Mah kha democracy phung a si. Mah cu atu i Pyithu Hluttaw i a kalning khi si. Asinain Amyotha Hluttaw khi cu kan ram (ramkulh) kha aiawhtu a si awk a si. Ram a hmet zong ah a lianh zong ah aa tluk tein aiawhtu [MP] thlah ding a si. Atu khi an thlah lo maw, tiah cun an thlah ko. Asinain mah an thlahmi hna pawl khi “Chin ramkulh maw na aiawh, na umnak na peng (constituency) dah?” tiah va hal hna law, Constituency ka aiawh tiah an chim ko lai. Ziah tiahcun atu 2008 phunghram a kalning ah khin ramkulh kha an aiawh lo, Federal an aiawh lo tinak a si. Cucaah cun thlennak caah a tha bik tiah kan ruahmi cu Amyotha Hluttaw hi Ramkulh Hluttaw nih thim sehlaw tha bik lai timi kha kan ruah. Ramkulh Hluttaw nih a thim tik ahcun Chin ramkulh ka aiawh timi kha an fiang lai. Cucu a thatnak pakhatnak a si.

Cun a thatnak pahnihnak cu Party pawl kha tei an rial deuh lai. Party pakhat nih Ramkulh Hluttaw ah teinak an hmuh ahcun a miak pahnih a chuak lai. Pakhatnak ah ramkulh cozah an dirh khawh lai, pahnihnak ah Amyotha Hluttaw ah anmah nih an duhmi MP an thlah khawh lai. Mah kha Federal a kalning cu a si i, mah nih cun ramkulh chung i a ummi party hme pawl kha a thawnter lai. 

Hi kong he pehtlai in ramdang nih an hman vemi phung tahchunhnak an kan pe kho hnga maw?
Germany federal system hna khi i zohchun khawh a si. Amyotha Hluttaw khi ramkulh  hluttaw nih an thim. Mah tik ah ramkulh party hme pawl zong nih anmah ramkulh chung ahkhan heh tiah teinak hmuh ding an i zuam i, ramkulh party pawl kha an thawng tuk. Ramkulh party an thawn tuk tik ah cunglei tlaihhipnak timi Centralization kha a tha thawng kho ti lo. Atu cu kan ram ah Federal a tlin lo lawng si loin party ngan pawl [Kawl Party] pawl khi an tha thawng tuk. NLD nih khin zei paoh a van kan khuhcilh dih. Cucaah cun kha Amyotha Hluttaw kha kan thlen si ahcun Chin ramkulh i party tampi a ummi zong khi an i fun kho deuh lai, an thawng deuh fawn lai. 

Chin Digest: Mah cu Union Cozah va sernak siloah tlangcungmi nih Union cozah ah va i tel nakding ah tampi lai a rel khawh hnga tinak si lai maw?
LHS: Si, Union cozah va ser nakding zong ah a tha thiamthiam. Amahbelte Federal kan timi, kannih nih kan aupi lengmangmi, cu Union cozah kan ser khawh le ser khawh lo timi nak khin zeitin dah ramkulh kan thawnter khawh lai timi kha kan duhmi a si. Ramkulh a thawn nakding ahcun ramkulh party kha a thawn a hau.

Chin Digest: Amyotha Hluttaw ah tlangcungmi siloah Ramkulh nih nawl a ngeih khawh nakding ah atu kan phunghram remh asiloah ramkulh serning remh tbk nih sullam a ngei lai maw?
LHS: A cung ka chimmi Amyotha Hluttaw kalning thlenremh kan duh timi zawn ah khin a dang pakhat cu; A tu Amyotha ah khin a minung lawng an tam i nawl (power) an ngei lo. Zei ruang ah dah an ngeih lo ti ahcun, tahchunhnak ah, ramkulh aiawh an si ahcun Amyotha Hluttaw ahkhin ramkulh aiawh MP pawl kha ‘Veto Power’ tiang pek a hau. Tahchunhnak ah kan ramri kan thlen lai an ti tik ah kan duh lo an ti ahcun veto tiang an ngeih a hau. Veto an ngeih a si ahcun kanmah Chin ramkulh a aiawhmi Amyotha Hluttaw MP pawl nih khan Chinram le Chinmi caah a tha lai lo an ti si ahcun Amyotha Hlutaw nih ah MP 100 ummi chung ah Chin ramkulh MP 2 nih khan veto in kan duh lo ti khi chim khawh si hnga.

Cun a dang pakhat cu a tu ah khin Hluttaw pahnih [Pyithu le Amyotha] um cu mu. Mah khikhi nawlngeihnak aa tluk tein an ngeih a hau. A tu cu an ngawlngeihnak aa khat lo. Bia an chahmi khi Amyotha Hluttaw le Pyithu Hluttaw komh Pyidaungsu Hluttaw ahkhin an chah. Mah khakha Federal phung si lo. USA ahkhin Senate an timi Amyotha Hluttaw le Congress an timi Pyithu Hluttaw khi a dangdang tein bia an chah dih. Congress nih bia a chahmi kha Senate nih ka duh lo tiah cun upadi ah a cang kho lo, cu bantuk in Senate nih bia a chahmi zong kha Congress nih ka duh lo a ti ahcun upadi cang kho ve lo. An nawl ngeihnak kha a dangdang tein a um i, an nawlngeihnak kha aa khat fawn. Mah cu a thatnak si. Mi cheukhat nih mah khi an thei lo, Hluttaw pahnih an thuttimi khi Joint Session an ti. Joint Session timi cu USA zong ahcun a um ve ko nain annih cu biachahnak caah a si lo. Puai pakhatkhat caan, ramdang khual lian a um caan, President nih biachim a herh caan tbk lawng ah khin an thuti. A tu kannih ram 2008 phunghram ahcun biachahnak tuah tik ah a fonh in an tuah tik ah aa tluk i kan kal zong ah Pyithu Hluttaw (lowerhouse) ah mi an tam deuh ruang ah khan a zeiti hmanh in covo kan hmu kho lai lo. Khakha remh kan duh.

Chin Digest: Ramkulh Pa (8) ser i, Kawl caah ramkulh pakhat ah chiah tbk tuk ruahnak kha atu nan kalpimi ah aa tel maw?
LHS: Kannih kan ruahmi ah khan cun Kawl lawng kha ramkulh pakhat i va chiah tinak khin a tu nai ka chimmi ramkulh pawl kha nawlngeihnak (power) tampi pek timi tu khi kan ruah deuh. Cun a pahnihnak ah a tu i a um ciami tlangcungmi ramkulh (state) pawl vialte hi rak kan thlenpiak hlah u tiah kan ti. Cun Kawlram ah miphun kip kan i cawhnak hmumhma pawl (tahchunhnak ah Chindwin chaklei, Ayawaddy, Taningtari tbk…) hi ramkulh dang in [Amyotha-mya-pyine] kan ser lai timi khi kan ruahnak a si. A tu i ramthen kan timi pa (7) belte khi cu zeitin dah kan then lai timi balte khi cu duhsah in kan i ruah lai.

Chin Digest: Framework ah khan cun phu (7) biaruahnak ti kha a si i, a tutan Mai Ja Yang meeting ah phu (3) biaruahnak kan kalpi lai nan ti, mah kong ahhin zeitin dah si?
LHS: Mah hihi phun (2) in a um. Atu Framework kan vun remhmi ahhin phu (7) timi khi cu Union Peace Conference (UPC) ah a kaimi dingmi an si. UPC ahcun minung 700 kai ding a si. Mah zahzah minung nih bia pakhat chah timi cu a si kho lomi khi si. Cucaah zeitindah design kan tuah than ti si ahcun biaruah ding phun-5 (sector-5) kan timi ah khan bia vun i ruah tik ah khan a hruai hnga ding kha phu (3) lawng kan si. UPDJC ahhin phu (3) lawng kan si. Phu (5) kan si lo. Phu (7) zong kan si lo. Kha phu (3) kha biapimi si. Kha phu (3) nih khan sector (5) kha kan i then lai. Kanmah EAOs ah khan political sector ahhin minung 50 kan um.

Kha minung (50) hrawng kha kan zapi te kan kai ahcun kap thum minung (150) kan si lai. 150 hmanh kha a tam tuk rih. Kha chung kha Working Committee kan tuah lai. Kha Working Committee kha anmah lei phu (1) nih tahchunhnak ah a tam bik ah minung pa (10) cio hei ti usihlaw 30-50 karlak hrawng lawng kha thut in an aiawh le an miphun le an bu thate in a aiawh khomi kha kai hna seh kan ti. Mahti khan UPDJC Secretariat pathum nih kan hruai hna lai. Secretariat pathum ka ti tikah EAOs lei in pakhat, Cozah lei in pakhat, Ramkhel party le in pakhat tiin an si lai. Kha pathum in khat Working Group pakhat nih a hruai lai, Working Group pakhat ah minug 50 hrawng kan um lai. Kha nih khan hmin cikcek in kan i ceih lai. 

Kha hmin cikceik in kan i ceih i ‘mah hi cu kan lungtling cang’ kan timi kha UPC ah kan chuahpi lai. UPC ahcun kha phu (3) lawng kha si ti lo in telh a herhmi minung siloah bu pawl (tlangcungmi ah ralkap zong ngei lomi, party zong ngei lomi) sawm an duhmi le upa pawl sawm an duhmi hna pawl kha an rak i tel ve ko lai. Sinain khakha cu mi tampi kan si lai caah hi vialte nih kan lung a tling tinak lawng kha si lai. Lungtlinpinak lawng khi si lai, tampi i ceih a hau ti lai lo. 

Chin Digest: Na vun chim tikah hin ceihding le tuahding a tam ngai i, UPC hna hi voi zezah, zeitik tiang dah tuah a hauh te hnga?
LHS: Biaruahnak hi cu aa peh lengmang lai i, ka ruahnak ah hi Peace Conference hi a tlawm bik kum 5 tal hi cu kan rau lai. Cu tik ah kum khat voi 2 hrawng hi kan tuah lai i, Peace conference hi a tlawm bik voi nga-ruk cu tuah hau te lai. 

Chin Digest: A donghnak ah nang siaherhmi bia pakhat in rak kan chim law kan i lawm ko hnga. 
LHS: Atu na ka halmi le kan chimmi ahhin a tling ngai cang ko le mu. A tu kanmah CNF dirhmun in kannih [Chinmi] cu Panglong hnatlaknak zong mithumi kan rak si. Min kan rak thut ko nain nihin ni tiang ah kan rak i ruahchanmi kan hmu rih lo. Cucaah atu ahhin tling lak in daihnak lamtluan ah kan zawh lai. Cucaah kan mipi pawl he biatak tein riantuanti ding, biaruahnak ngeih ding kan duh. Kum 2013 i mizapi he biaruahnak (Public consultation) kan rak tuahmi bantuk kha biatak tein kan tuah than lai. Mah cu National level dialogue kan ti, kanmah Chin National level ah. Cucaah mipi leikap in biatak tein i tel cio ding ah kan duh. Atu ah Union Peace Conference (UPC) in Union Peace accords kan tuah khawh tikah khin Panglong hnatlaknak bantuk a si te lai. Mah bantuk kan tuah than tik ahkhan a fekmi, a thami Kan ram le kan miphun hmailei kan himnak ca le kan thanchonak ca le kan ram daihnak ca kha chuahpi kan i zuammi a si. Mah kan chuahpi khawh nakding ah ruahnak tha thazaang tha kan chuah cio ding ah kan mipi sin ah sawm kan duh hna.

Chin Digest: Na caan tampi lak ah hal kan in duhmi tlamtling tein na kan leh khawh caah kan i lawm tuk.

LHS: Kei zong kaa lawm tuk ve.

#Chin Digest Vol.2/No.3, August 2016