A Voi 68nk Chin Miphun Ni Ah Khuangcawimi Gloria Zing Tha Par

Interview Tuahtu: June Nilian Sang

Interview Tuah Ni: February 5, 2016

Mintling - Gloria Zing Tha Par

Mindin - Gloria

Chuah Nithla - 01-10-93

Niamsan - Pe 5.4’

Chuahnak Khua - Aizawl
Umnak Khua - Hakha

Fimcawnnak - B.A (English), B.A English CCC, ELT Mandalay, 

Huam phun – Hlangaih le Carel

February 20, 2016 ni ah Hakha khualipi ah hlunghlai taktak in tuah dingmi Chin Miphun Ni puai ah khuangcawi ding ah an thimmi cu leng dawh Gloria Zing Tha Par hi a si. A mindin ah Gloria tiah an auh. “Khuang cawi ding ka si tiah kaa theih lio ah hin ka khuaruah a har i ka lau tuk. Ka zanmang hmanh ah ka manh bal lomi a si e” tiah Gloria nih khuangcawi ding a si aa theih lio caan ah a umtuning a kan chimh.

Gloria cu Pu Chan Uk (Khenglawt phun) le Pi Lalrinawmi (Sailo phun) nih an ngeihmi fanu dawh a si. A pa hi Rangoon University in degree a rak lami a si i, cachim rian a rak quan. Ram buainak ruang ah Chinram a rak chuahtak. Mizoram ah aa qhial i, cachimh rian cu a peh. Mah nak cun Pi Lalrinawmi [an nu] he hin an i tonnak a si. Gloria pa [Pu Chan Uk] cu atu ah Mizoram Chhipchir timi khua ah cachimtu sayakyi a quan lio a si. Mah hlan ahcun Lungdar khua ah an um i, caan saupi siangsangrun cachimtu a quan hnu ah naite ah khan Chhipchir khua ah an i qhial hi a si.

Gloria te unau rual hi pathum an si i nutarual chuak, nu lawngte an si. An unau lak ah Gloria hi a laiva a si. An upa bik hi Merry Biak Hlawn Sung a si i, U.S ah a um. An nau deuh hi Victoria Ngun Qha Sui a si i, Rangoon ah upadi kum hnihnak (Law 2nk Year) a cawng cuahmah. An unau pathum in Mizoram khualipi Aizawl ah an chuak. 

Gloria kum 9 a si lio ahhin an unau rual in Hakha ah an rak i thial i, a nu le a pa tu cu Mizoram ah an rak kaltak hna. “Hakha ummi ka pi nih Lai nunphung le Lai phunglam zong an thei deuh lai tiah a rak kan ti i, kan unau rual in kum 2002 ah khan an rak kan lak” tiah Gloria nih Chin Digest ah a chim. An rak i qhial lio ahhin Gloria cu tang thum lawng a rak si i, Kawlram ah tang 4 in a peh qhan. Mah lio hrawng ahhin Gloria te unau nih cun Laiholh hna an rak thiam sasai lo i, “kan rak i harh ngai” a ti.

Khuangcawi ding tiah aa fiankate ah Hakha Post nih interview an rak tuahmi ah tlangval a ngeih le ngeih lo kong an hal i “ka ngei lo” tiah a leh hna. Chin Digest nih duhdawtnak kong ah bia a hal lio ah Gloria nih, “Lai pa nih Lai ngaknu an an helh tik hna ah upatnak lungthin ngeih bu le duhdawtnak taktak in an helh hna awk a si tiah ka ruah” a ti. “Cun minung cu ruahnak le hmuhning zong kan i lo dih lo timi hngalh bu in khat lei ngaknu nih a ruahnak le a sining a dirhmun kha theihthiam piak a biapi ngai” tiah a chim.

Chin Digest le Gloria cu biaruahnak relchap;

Digest: Khuangcawi ding tiah an in chimh lio i na ruahmi le na thinlung cawlcanghning na kan chim kho hnga maw?

Gloria: Khuangcawi ding  biachahnak an tuah dih in ka pa le an rak chimh hmasa hna. Tukum cu Khuathar sang caan a si, nain kokek har ton le aa qhialkammi he an si tik ah kan si kho lai lo tiah Dawrthar fial a si. “Dawrthar khuabawi pa nih kanmah Hakhami kan kawl a ti i mah ruang ah ka pa nih na el lai lo” a rak ka ti. Ka theihka cun ka lau tuk zanmang zong kan manh bel lomi si tik ah ka khuaruah zong a har ngai.

Digest: Khuangcawi ni ca ah zeitiang dah timhtuahnak na ngeih chung cang?

Gloria: Ka nu le ka pa hi khua dang um an si tik ah a herhmi cu ka ni le ka qang le ka chungkhar pawl, ramchung ramleng ummi,  nih zei lei poh in an si khawh tawk in an ka tanpi dih, an cung ah kaa lawm. Kaa hruk ding ka thilthuam thawk in a dangdang a herhmi timhtuah chung awk a qhami cu kan i timh cuahmah lio a si.

Digest: Khuangcawi timi a sullam naa fianning in na kan chim ko hnga maw?

Gloria: Hlan chan kan pupa hna nih khuang an rak i cawinak a sullam cu rak i sunhsaknak, an fanu asiloah an farnu an dawtnak langhternak thil kan ti kho, kan dawt khawh tinak langhternak caah an rak i cawi tiah upa sin in kan theihmi a si. Asinain, tuchan he cun aa dang ngai. Atu ah cun thiahmi sang hoih deuh in kan kal cang ko hih.

Digest: Kan Lai thilthuam (nu thil) ah khin zei khi dah na uar bik?

Gloria: Lai thil, puansen, a tling in thuamhmi ka uar. Qhihni le hrihual khi ka uar khun hna. Zei caah ti ah cun kan pipu chan in thilhrukeihning (fashion idea) an rak ngeihmi a langhtertu an si tiah ka ruah. Cun Lai nu nih kan i hruk tik ah rumra a kan ngeihter khun tiah ka ruah fawn.

Digest: Lai thilthuam hi zeitik caan ah dah kan i hruk awk a si tiah na ruah, nangmah nih tah zei tik caan ah dah naa hruk bik tawn?

Gloria: Lai thilthuam cu kan sunhsak ni caan poh ah kan i hruk ding a si ko ka ti. Kei zong zarhpi ni caan, cun nicaan sunglawi dangdang kan ngeihmi, a hleikhun in special sunday caan le ni sunglawi deuh ah kaa hruk ve tawn.

Digest: Thiamhlei khunmi (profession) pakhatkhat na ngei theu lai, na kan chim kho hnga maw?

Gloria: Kan hngakchiat lio tein [an unau rual in} kan pi sin qhangmi kan si i, dum tuah hi ka bawmh tawn. Tisik-anhnah cinning, zohkhenhning te hna hi ka mithmuh kuttongh i ka cawnmi an si. Cun tisik-anhnah te cinnak thawng in tangka kan tlo (save) deuh pin ah mah cinthlakmi ei cu lungdi a riam, lungthin a nuam, ngandamnak ca zong ah a qha. Kan umnak hmun poh ah tuah khawhmi a si caah ka uar khun fawn. Thil qhit zong hi tlawmpal (basic) cu ka thiam.

Digest: Na min nih hin sullam a ngei qheu lai, na min an saktu le na min sullam teh na kan chim kho hnga maw?

Gloria: ‘Gloria’ hi ka pa nih a ka sak i ka Lai min ‘Zing Qha Par’ hi cu Pi Zing Chin (Ngun Thang Nu) nih a ka sakmi a si. A sullam cu zing khat hnu zing khat a par i a nunning qha chin lengmangmi siseh ti duhnak si.

Digest: Lai tlangval pakhat nih Lai nungak a helh tik ah zei bantuk lungput he dah a helh awk a si tiah na ruah?

Gloria: Upatnak lungthin ngeih bu le duhdawtnak taktak in helh ding si tiah ka ruah. Cun ruahnak le hmuhning zong kan i lo dih lo timi hngalh bu in pakhat nih a ruahnak le a sining a dirhmun kha theihthiam piak bu in a si ah cun a qha bik hnga.

Digest: Na caan sunglawi na kan pek caah kan i lawm tuk, Chin Miphun Ni ca naa timhtuahnak ah na tlamtling hram ko seh.

Gloria: Elaw, Keimah zong kaa lawm tuk ve.

Note: Chin Digest Vol.2, No.1 caah interview tuahmi a si.