February 13, 2015
Valentine Day hi nungak a ngeimi, tlangval a ngeimi hna le mino ca lawng ah kan ruah i a ngei ve lomi nih thachia in kan um sual ahcun kan i cei tuk hnga. Hi ni hi vawlei cung hmun kip in hman ciomi a si i hmanning belte aa dannak a um pah. Mi kip nih zeitin dah an hman cio, kannih nih teh zeitin dah kan hman timi zoh hlan ah Valentine Day tuanbia hi tawite in van zoh usih.
Valentine Day hi nungak a ngeimi, tlangval a ngeimi hna le mino ca lawng ah kan ruah i a ngei ve lomi nih thachia in kan um sual ahcun kan i cei tuk hnga. Hi ni hi vawlei cung hmun kip in hman ciomi a si i hmanning belte aa dannak a um pah. Mi kip nih zeitin dah an hman cio, kannih nih teh zeitin dah kan hman timi zoh hlan ah Valentine Day tuanbia hi tawite in van zoh usih.
Valentine timi cu a luanciami kum zabu 4th lio ah Rome ram [atu lio Italy] ah Khrifa phungbia cawnpiaktu pa [atu chan holh cun pastor] min a si. A minfak ah Saint Vanlentine ti a si. Cu chan lio i Rome siangpahrang Claudius II timi pa nih hin an ram ralkap pawl kha nupi ngeih a rak sianh hna lo__ralkap nih nupi an thit ahcun chungkhar ah an lungthin a um caah ral an tei kho lo, tiah a rak zumh caah a si. Cu bantuk phung cu Saint Valentine nih hin a rak duh lo. Ralkap mino tete nungak he aa duhmi a hmuh tik hna ah a zaang a fak tuk hna. Athlite in mino le ralkap tampi kha a rak lehthah tawn hna.
Cucu siangpahrang Glaudius II nih a theih tik ah Valentine cu thong a thlak. Thonginn congtu Asterius timi pa nih Valentine thlacam piaknak in mi an dam tawn ti kha a theih tik ah a mit a cawmi a fanu Julia caah thlacampiak ding in a fial. Valentine nih thla a camnak thawng in mitcaw Julia cu khua a hmu. Hi thawk hin nungak Julia nih Saya Valentine cu a tlaihchan colh. Caan a hung kal cun Valentine zong nih a tlaihchan ve i an pahnih lung chung in i duh veve dawh an si.
Vanlentine nih mitcaw a damtermi cu Rome siangpahrang Claudius II nih a theih tik ah a khuaruah a har tuk. Asinain siangpahrang tha lo theu kan ti cu ‘na biaknak hi kaltak law Rome miphun tam bik nih kan biakmi biaknak ah naa thleng lai’ tiah Vanlentine cu a ti. Valentine nih a duh lo i amah siangpahrang pa lehlam cu Jesuh Khrih zum ding in a forhfial. Siangpahrang pa cu a thinhung i Vanlentine cu thah ding in bia a khiah. Valentine cu thah ding a si cang. An thah laite ah ball pen le catlap a hal hna i, catlap raang cung te ahcun “From Your Valentine” timi a tial i Julia caah a chiahta. Valentine an thah hi February 14 ah a si.
Valentine a thih hnu in kum zabu zeimawzat tiang hrawng cu amah philhlonak ah biakinn ah an rak hmang tawn. Ngel le ceel ah, biazai tial thiam le catial thiam hna nih hi kong hi an hloi tawn. Hi caan [Valentine thih thla] liote hi “anih anih timi pangpar dawhdawh pawl an par lio caan a si e” an ti. Cheukhat nih “vanva le ramsa hna zong hi caan ahhin an i helh i, thit-umhnak an tuah” ti a si. Thingkung hna zong nih an sian lo tukmi an hnah tilh an i timh lei sang [an thilh deuh hlan] khi a si tik ah an caah caan sunglawi a si tiah a phunphun in an hloi tawn.
Hi bantuk in lungzur (romantic) ngai in an hloi ruangah hin a hung rau ziahmah i kum zabu 19nak hrawng a hung phanh cun England miphun le England miphun an umnak ram tampi ah atu kan hmanmi dawtnak langhter phun hin an vun hman thluahmah i, tuchun ahcun vawlei pumpi nih hman a hung si cang. Ram cheukhat ahcun an ram zungkhar ni ah an hman. Valentine Day timi hi mah le miphun holh cio in an ngei nain a sullam nih cun ‘Aa Dawmi Hna Ni’ ti khi an sawh dihngawt. Valentine Day hi vawlei pumpi tiang nih kan hman khawhnak hi an hlathlai tikah Company pawl nih sipuazi ruah ah an ram mizapi nih theih ding in an aupi (promote ant uah) ti a si.
Japan le Korea ram ahhin hi bantuk ‘Valentine Day’ laksawng le thilri hi a tam bik a chuahtu an si. Hi hna ram hnih ahhin phundang ngai in an hman. February 14 ni ahhin nu pawl nih pa pawl kha laksawng pek in dawtnak an langhter. Thla khat hnu March 14 ah khin ‘White Day’ tiah an auhmi special ni an ngei than. Cu ni ahcun February 14 ni ah laksawng pek a tongmi nih a phi (answer) pek ni ti a si. Nihchuak ngai thil aa chapmi cu February 14 le March 14 ah laksawng a ngah lomi paoh cu April 14 khi ‘Black Day’ tiah a min an sak i, cu ni ahcun rawl dawr ah khohsuai (noddle) a nakmi an ei i, an ton lo ruang ah an i muikhum ti a si. Singapore le Tuluk pawl hi Valentine day ahcun tangka a hmang bik an si ve.

Hi ni ahhin lung duh aa hmuh cangmi ca ahcun kan i dawtnak a feh deuh nakding ah kan thiam khawh chung chuah in kan dawtnak langhter hi a biapi tuk. Lungduh aa hmuh rih lomi pawl zong thachia loin Korea le Japan nungak tlangval bantuk in dawtnak kan langhter ahcun March 14 White Day ah khin a phi kan ngah colh kho men. Na pek dingmi tlangval/nungak kha hi bantuk laksawng a tong bel lomi a si chinchin ahcun aa lunghmuih laining a mak lai. A phi hngak liomi kan si belte ahcun a phi halnak laksawng cu aa dang deuh ti, a si. Cu zawn belte cu tlangval pawl nih kan i ralrin deuh a hau hnga.
Lai hlasak thiam Merry Lynn nih “kan nun chung caan tawite ah, i dawt hi a nuam bik ko” tiah a sak bantuk in, tam deuh i dawt cu a sual lem lo. Fak tuk i duh sual belte khi palh a fawi. Dawtnak kan langhter tik belte ah hruhru-hranghrang le hnawmtam tuk lo khin Valentine Day a chuahning tuanbia kha kan philh awk a si hnga lo. Mi pakhat nih mi cung ah zaangfahnak a ngeih i, cu a zaangfahnak in thil a tuahmi ruang ah thongthlak tiang a tong. Thong chung a um liote ah Pathian nih a pekmi thawnnak in mitcaw a damter i a dawtmi ah aa cang behmi ngaknute sin ah a thlum tukmi bia a cahtami “From Your Valentine” nih dawtnak thlum a hrawmhmi ni sunglawi ah hin na dawtmi cung ah laksawng in hei langhter hmanh! Happy Valentine Day in advance…!
(Ref: theholidayspot.com,Wikipedia.com, olrl.org)